Borstkankermaand: Verhaal van Marc

Wat doet je als radioloog precies voor het bevolkingsonderzoek?

"Wij beoordelen de mammogrammen, die de screeningsmedewerkers van Bevolkingsonderzoek Nederland maken. Dat zijn de röntgenfoto’s van de borst. Is er iets aan de hand? Dan is het onze taak om dat er uit te pikken."

Hoe ziet jouw werk voor Bevolkingsonderzoek Nederland eruit?

"Ik werk inmiddels 18 jaar voor het bevolkingsonderzoek. Gemiddeld doe ik dat een dagdeel per week, naast mijn werk als gespecialiseerd radioloog in Gelre Ziekenhuizen. Voor het beoordelen van mammogrammen is het prettig als je dat geconcentreerd en zonder afleiding doet. Daarom ga ik graag naar het kantoor van Bevolkingsonderzoek Nederland in Deventer. Daar is een rustige ruimte ingericht met speciale beeldschermen. Het beoordelen van de foto’s duurt twee tot drie uur. Ik doe dat vaak in de avond of het weekend."

Is het moeilijk om een afwijking aan de borst te ontdekken?

"Nee, voor een getraind oog vallen de meeste afwijkingen direct op. We letten op twee dingen in het bijzonder: het ontstaan van massa in de borst en de aanwezigheid van calcificaties oftewel kalkspatjes. Daarnaast vergelijken we de huidige foto’s met beelden uit het verleden. Het is daarom fijn als vrouwen regelmatig deelnemen aan het bevolkingsonderzoek. Dat maakt het eenvoudiger om afwijkingen op te sporen. En hoe eerder we afwijkingen ontdekken, hoe succesvoller de behandeling kan zijn."

Wat doe je als je twijfelt?

"Standaard worden de foto’s van elke cliënt door twee radiologen gezien. Het kan zijn dat ik iets zie wat mijn voorganger heeft gemist of andersom. Ook gebeurt het soms dat de ene radioloog wél een afwijking ziet en de andere niet. In dat geval geeft een derde radioloog het laatste oordeel. Bij twijfel sturen we de cliënt altijd door naar het ziekenhuis voor verder onderzoek."

Is het emotioneel belastend als je een afwijking in een borst opspoort?

"Natuurlijk weet je dat er een mens schuil gaat achter elke foto met een verdenking. Voor de vrouw in kwestie breekt dan een onzekere tijd aan van vervolgonderzoek. En daarna soms een periode met mogelijk heftige operaties en behandelingen. Maar juist door mee te doen aan het bevolkingsonderzoek kan kanker beter te behandelen zijn. Tijdens mijn werk in het ziekenhuis zie ik veel patiënten die dankzij het bevolkingsonderzoek een grote kans op een succesvolle behandeling hebben. “Wat goed dat u heeft meegedaan aan het bevolkingsonderzoek”, zeg ik daarom altijd."

Heb jij als radioloog veel contact met de screeningsmedewerkers?

"Ja, er is gelukkig veel contact. Zo is er elk kwartaal in onze regio een fotobespreking. Radiologen en screeningsmedewerkers bekijken en bespreken dan opvallende situaties en bijzondere foto’s. Het is altijd erg interessant om te horen hoe het er tijdens het onderzoek aan toegaat. Daarnaast voorzie ik de screeningsmedewerkers van tips en adviezen. En ik vind het belangrijk om ze te informeren over de rest van het traject. Hoe verloopt de behandeling? Welke nieuwe methodes zijn er? Wat is het perspectief van de patiënt?"

Hoe heb je jouw vak de afgelopen jaren zien veranderen?

"De allergrootste verandering is de enorme sprong in digitalisering en techniek. Toen ik 18 jaar geleden begon, kregen we fysieke röntgenbeelden. Die beoordeelde je voor een lichtbak en je noteerde met pen op de foto zelf. Uit het archief werden stapels en stapels foto’s gezocht om een goede vergelijking te maken. Tegenwoordig is alles digitaal en zijn ook alle eerdere opnames met een muisklik op te roepen. Dit vergroot enorm de efficiëntie én de kwaliteit."

Welke veranderingen voorzie jij voor de komende jaren voor het bevolkingsonderzoek?

"Ten eerste, denk ik dat we meer alternatieve onderzoeksmethoden gaan zien. Die worden nu al volop onderzocht. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van MRI of tomosynthese, een soort driedimensionale foto, samengesteld uit meerdere beelden. En daarnaast verwacht ik dat we gebruik gaan maken van kunstmatige intelligentie als hulpmiddel bij de beoordeling van beelden. Ook daar zijn veelbelovende voorbeelden van te vinden al. We staan voor mooie en uitdagende tijden!"

Tot slot, wat maakt jouw werk binnen het bevolkingsonderzoek zo betekenisvol?

"Omdat het van nut is. Door vroege opsporing van borstkanker voorkomen we letterlijk doden. Daarnaast vind ik de samenwerking met de hele keten – van screeningsmedewerker en collega-radiologen tot huisartsen en het ziekenhuis – fascinerend en inspirerend. Het bevolkingsonderzoek is echt van toegevoegde waarde voor een gezonder Nederland."