Borstkanker op tijd ontdekken

'Iedereen kan borstkanker krijgen'

Jolanda heeft zelf ervaren hoe belangrijk het is om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Op haar 50e deed ze mee en direct bleek het niet goed te zijn: een begin van borstkanker werd ontdekt. Ze kreeg een operatie waarbij de slechte cellen werden weggehaald.

'Als ik niet meteen had meegedaan had ik veel heftigere ingrepen nodig gehad. Dus ik heb nog geluk gehad. Vaak denk ik: wat was er gebeurd als ik niet was gegaan. Die 5 minuten onderzoek zijn geen pretje, toch kunnen die minuten je leven redden.'

Dat er iets mis was had Jolande zelf nooit kunnen voelen. 'Ik was er pas achter gekomen als het pijn was gaan doen, en dan is het vaak te laat. Nu zaten er in mijn borst een groepje verkeerde cellen zo groot als zandkorreltjes. Daar voel je zelf niks van. Verder leef ik gezond en heeft niemand in mijn familie een soort van kanker. Dat bewijst voor mij weer dat iedereen dit kan krijgen. Ik hoop dat andere vrouwen toch ook gaan meedoen na het lezen van mijn verhaal.'

'Als je twijfelt helpt het om hierover te praten'

Van haar moeder leerde Irene om mee te doen aan de onderzoeken die ze aangeboden krijgt. 'Zij twijfelde eerst, maar deed daarna toch mee.'

Dat mensen twijfelen om mee te doen hoort Irene vaker. 'Een vriendin van mij twijfelde ook. Ze vroeg of ik wel ging meedoen. We hebben er uitgebreid over gesproken en uiteindelijk is ze wel gegaan. Eigenlijk wilde ze het niet omdat ze dan weer aan een onderzoek moest meedoen. En ze wist ook niet of ze de uitslag wel wilde weten. Ik denk alleen maar: het word je aangeboden en het is zo makkelijk, waarom zou je niet meedoen. En als je twijfelt helpt het om hierover te praten met anderen.'

Dat sommige vrouwen het borstonderzoek ongemakkelijk vinden begrijpt Irene wel. 'Het is even een vervelend gevoel, maar dat is echt maar heel kort. En iedereen heeft een andere pijngrens dus het kan ook meevallen. En als je daar staat en je wat onzeker bent, moet je maar denken dat de vrouwen die je onderzoeken echt heel veel vrouwen zien en ze helemaal niks vinden van jouw borsten.'

'Ik ben elke keer weer opgelucht' 

Yvonne doet altijd trouw mee aan de bevolkingsonderzoeken. 'Wel ben ik altijd weer zenuwachtig voor de uitslag. En daarna opgelucht als alles weer goed blijkt te zijn.' 

Dat mensen niet meedoen aan de onderzoeken begrijpt Yvonne niet. 'Je kunt het niet altijd zelf voelen of er niets mis is. En waarom zou je iets ergs niet willen voorkomen? Daarbij is het zo fijn dat dit er in Nederland gewoon is. Dat is zo goed geregeld. En meedoen kost je helemaal niks.' 

Natuurlijk vindt Yvonne de onderzoeken ook wel even gedoe. 'Maar als je je voor darmkanker en baarmoederhalskanker aan de handleiding van de zelftest houdt kan er niks verkeerd gaan. En bij het borstkankeronderzoek of het uitstrijkje is het na één keer zuchten ook weer klaar. Het zou denk ik helpen als we er wat meer over praten, want het is net zo gewoon als een bezoekje aan de tandarts.'  

‘Het is niet leuk, maar het hoort erbij’

Afgelopen jaar kreeg de man van Dukke de diagnose darmkanker. De eerste keer dat hij een uitnodiging kreeg, gooide hij deze weg. Hij had geen zin om mee te doen. Daarna bleek het mis. Daarom doet Dukke zeker mee met het bevolkingsonderzoek borstkanker.

De verhalen die ze hoort van andere vrouwen dat het onderzoek heel pijnlijk is, herkent Dukke niet. ‘Het is niet lekker, maar het is ook niet heel pijnlijk.’ Ze legt uit dat er ook verschil in zit: de ene keer is het gevoeliger dan de andere keer. 

Haar eerste onderzoek weet ze nog goed. Ze weet nog dat ‘de bus’ altijd op dezelfde plek stond en dat ze dacht: dat is niets voor mij, ik voel mij hier nog veel te jong voor. Uiteindelijk ontving ze zelf de uitnodiging en deed ze mee. ‘Ik werd vriendelijk geholpen en het was zo voorbij.’

De pijn viel haar mee, ondanks het ongemak. Het is zó gedaan. Dat het niet leuk is, dat weten we, maar het hoort er gewoon bij.’

'Je leven is onbetaalbaar'

In de vriendinnengroep van Thea worden vaak grappen gemaakt over hoe het bevolkingsonderzoek borstkanker gaat. 'Dan staat een vriendin voor te doen hoe ze daar met haar borsten voor dat apparaat moest staan. Het is een serieus onderwerp, maar een beetje humor helpt. Zo'n onderzoek is geen pretje, maar waar hebben we het over? Het is ongemak voor een groot gemak in de toekomst. Je leven is echt onbetaalbaar.'

Thea noemt het onderzoek een aparte ervaring. 'Er zit toch iemand anders aan je borsten. Ach, als je eenmaal kinderen hebt ben je de schaamte wel voorbij. En de vrouwen die dit onderzoek uitvoeren hebben dit als hun vak. Het is hun werk. Je moet het zien als een verzorger die later ook jou gaat helpen met wassen.
Meedoen aan het bevolkingsonderzoek hoort er gewoon bij. 'Wees blij dat het er is', zegt Thea.

Toch is ze zelf ook wel van het uitstellen af en toe. De brief voor de deelname aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker hangt nog aan haar koelkast. 'Ik had een drukke week en heb gewoon geen tijd gehad om het te lezen. En zeg je nu dat ik ook een zelftest kan aanvragen? Dat is mooi, ga ik meteen doen. Dat scheelt weer een bezoekje aan de huisarts.'